Moederziel alleen - de dans van het rouwproces.

Jullie hebben even moeten wachten op weer een bericht van mij. Dit bericht heb ik al in september getypt maar ik kreeg het op de een of de andere manier toen niet meer voor elkaar om het ook echt te plaatsen. Ik was er even klaar mee, ik moest het afsluiten en even met andere zaken bezig zijn. Inmiddels is er alweer zoveel gebeurd waarin ik jullie graag wil meenemen. Maar eerst nog mijn bericht van bijna een jaar geleden -pfff wat vliegt de tijd-. Ik hoop dat dit bericht jullie wat inzicht kan geven in de wonderlijke wereld van het rouwproces.

Moederziel alleen 

De titel klinkt dramatischer dan ik me gelukkig voel maar het is zo’n toepasselijke uitdrukking voor het rouwen om het verlies van je kind. Je bent een moeder maar je bent alleen, er is geen kind. Natuurlijk ben je niet echt alleen. Zo heb ik een super lieve man, lieve familie en vrienden en zelfs mijn collega’s hebben me enorm gesteund na het overlijden van ons zoontje. Toch moet je rouwen alleen doen. Dit is denk ik wat me aan het begin overviel. Rouw is iets wat je zelf ervaart en ook alleen zelf kunt verwerken. Iemand zei tegen me ‘rouwen is eenzaam’. Ik wilde dit niet geloven maar het is wel waar.

In mei hebben wij ons zoontje Neil verloren na 25 weken zwangerschap en 1 week op de neonatologie. Daarvoor heb ik 2 miskramen gehad waarbij ik een sepsis heb opgelopen en de ziekte van Asherman (baarmoeder raakt verkleefd). Inmiddels zijn we alweer 4 maanden verder en gaat het steeds beter met mij. Het rouwproces voelde zwaar. Als een zware deken die op je lag en druk uitoefende. Die deken wordt gelukkig steeds lichter en soms is hij zelfs even weg. Dit leek me een mooi moment om iets te schrijven over het rouwproces.

Samen maar toch alleen

Zoals je hebt kunnen lezen hebben mijn man en ik de afgelopen 2 jaren heel wat voor onze kiezen gehad. Sommige stellen groeien door zoiets uit elkaar maar wij zijn door alles juist dichter naar elkaar toegegroeid. Achteraf ben ik ook wel dankbaar dat we zo’n traject voorafgaand aan het overlijden van Neil hebben meegemaakt. Dat voortraject heeft ons namelijk in stapjes klaar gemaakt voor het grote verlies.

Ik weet nog goed dat toen ik voor het eerst een miskraam kreeg. Ik verwachtte dat mijn man hetzelfde verdriet voelde. Maar dit was niet zo. Zo wilde ik er veel meer over praten dan hij en had ik ook een groter verdriet. Ik had me al een hele toekomst met de baby voorgesteld en moest de lichamelijke ongemakken doormaken. Maar juist door alles wat we meemaakten ben ik gaan begrijpen dat je iemand niet kunt dwingen om op dezelfde manier te rouwen. 

Ook heb ik geleerd dat het veel belangrijker is om juist begrip te hebben voor het feit dat je anders rouwt en dat je dus ook iets anders nodig hebt. Als je dat inziet dat kun je de ander ook helpen met wat hij/zij nodig heeft. Dit inzicht maakte dat wij samen heel goed door het rouwproces zijn heen gekomen. Ik ben echter ook gaan begrijpen dat rouwen eenzaam is. Alleen jij kunt het doen, alleen. En als je daarbij hulp nodig hebt, wat heel begrijpelijk is, dan moet je opzoek naar diegene of die instantie die jou daarbij kan helpen. Je kunt niet verwachten dat je partner zich gaat aanpassen aan jouw rouwproces want hij/zij heeft ook zijn eigen rouwproces. Al weet ik ook heel goed dat je op zo’n moment denkt ik heb je nu nodig, ben er voor mij. Maar zo werkt het niet en dat maakt het eenzaam, voor beide. Heb daarvoor respect, gun elkaar het eigen rouwproces en ondersteun elkaar daarin dan komt het vaak goed.

Balanceren op een koord

Als je lieve familie en vrienden hebt dan houden ze je in zo’n rouwproces goed in de gaten en proberen ze er voor je te zijn. Maar juist dit vond ik ook heel lastig. Wanneer doe je het goed? Ben je heel erg down dan zie je ze denken ‘ohhhhh we moeten oppassen dat ze niet depressief wordt’. Maar ben je vrolijk dan zie je ze denken ‘oh verwerkt ze het wel’. Dit maakt dat ik continu alert was hoe ik op andere over kwam. Ik kan me ook goed voorstellen dat er mensen zijn die dat volledig los kunnen laten, soms was ik daar wel jaloers op. Ik vond het rouwproces daarom soms voelen als koorddansen. Een beetje links een beetje rechts maar vooral keurig in het midden blijven lopen zodat niemand zich zorgen maakt.

En dan zijn er mensen of artsen die vragen; ‘heb je het al een plek je geven?’ of ‘verwerk je het een beetje goed? ‘Neem je wel de tijd om het te verwerken’. Super lief bedoeld maar ik dacht alleen maar ‘weet ik veel’. Wanneer doe je het goed en wat is goed en in welk termijn moet dat? En hoe kun je iets wat zo enorm groot is een plekje geven. Het is niet alsof mijn hersenen en hart een grote boekenkast zijn waar je het gewoon in kunt stallen.

Onbegrijpbaar

Ik begon deze blog met dat je na het verlies van je kind een moeder bent zonder kind. En dit is zo enorm gek. Zo veel mensen die zeiden of op kaarten schreven ‘jullie zijn nu ouders en dat neemt niemand jullie meer af’. Goed bedoeld maar zo voel ik me helemaal niet. We zijn geen ouders meer. We zijn het wel voor 7 dagen geweest maar nu niet meer. Ook al die kaarten waarop staat ‘wat je in je hart bewaart raak je nooit meer kwijt’. We zijn ons zoontje kwijt, ja we bewaren de herinnering aan hem in ons hart maar dat is niet ons zoontje. Ik weet dat het allemaal lief bedoeld is maar voor mijn gevoel bagatelliseerde het zo de situatie. Ik heb al in een eerdere blogpost geschreven dat ik het zo fijn vind als mensen gewoon zeggen dat ze niet weten hoe het is en er geen woorden voor hebben maar dat ze ons enorm steunen. Natuurlijk begrijp ik dat iedereen dit anders ervaart en sommige wellicht heel blij zijn met dit soort kaartjes. Ik was ook blij met de kaartjes en het feit dat men aan ons dacht. Mocht er zoiets in je omgeving gebeuren en wil je een kaartje schrijven of iets zeggen en je weet niet wat? Wees daarover dan gewoon eerlijk. Erken de situatie maar probeer hem niet mooier te maken met dat soort teksten. Hiermee wil ik niet zeggen dat ik de kaartje met dergelijke teksten niet waardeer want dat doe ik absoluut. Ik ben heel dankbaar voor alle steun, het is meer bedoeld als tip. 

Verschillende soorten rouw

Iets anders wat ik me nooit gerealiseerd had is dat je rouwt om zoveel verschillende dingen. Rouw is niet 1 pakket. Ik rouwde om het verlies van Neil maar ik rouwde ook om het gemis van een leven met een kleintje. Ik rouwde vanwege de onzekerheid of we ooit nog een kindje zouden kunnen krijgen en gelijktijdig voelde ik me dan schuldig dat ik daaraan überhaupt durfde te denken. Ik had verdriet omdat ik verdriet had. Klinkt heel raar maar ik voelde me zo verdrietig dat we Neil kwijt waren maar dacht ook ‘wat heeft het voor nut verdrietig te zijn, we krijgen hem er niet mee terug.’ Alsof ik moest genieten van de mooie tijd die mij hier op aarde wel gegund was. Mijn vader zei echter je mag verdriet om hem hebben want hij was het waard. En zo is het. Verder rouwde ik om de pijn die hij de laatste dag gehad zou kunnen hebben. Ik rouwde over het feit dat ik nooit zou kunnen weten hoe hij zou zijn als hij ouder was. Ontelbare verschillende kleine rouwprocessen. Dus de vraag of je het een plekje hebt kunnen geven is heel raar. Het is niet 1 ding wat je even kunt oppakken. Het is meer een bak zand die door je handen glipt en op verschillende plekken terecht komt. Of zoals een collega zei die haar moeder verloren heeft; ‘het is als de zee die je overspoelt. Aan het begin zijn de golven heel hoog en heb je het gevoel te verdrinken maar na verloop van tijd worden de golven minder hoog en minder frequent maar echt weg gaan ze nooit.’

Herinneringen

Wat de maatschappelijkwerker van het ziekenhuis me meegaf was dat het goed was om een bepaald moment te nemen, van de dag, week, maand of jaar, waarop we samen herinneringen ophalen en denken aan Neil. Zo word je niet continu eraan herinnert op onvoorspelbare momenten maar kies je bewust om er op 1 moment voor open te staan. Ook stop je het zo niet in de doofpot. Ik vind dit nog steeds een heel goed idee. We hebben het nog niet ingevoerd maar dat wil ik wel echt nog gaan doen.

In het verlengde hiervan hebben wij er ook voor gekozen om alle aandenken aan Neil te verzamelen in een herdenkingskist. Gekregen van het werk van mijn man. Ik heb ook een fotoboek gemaakt van de zwangerschap, de bevalling, de week dat hij bij ons was en de begrafenis. Ook deze ligt in die kist. Zo kunnen we er zelf voor kiezen wanneer we eraan willen denken en naar foto’s of andere zaken willen kijken. Het is dan niet iets wat je overvalt elke keer als je het huis of de kamer binnenkomt. Voor ons werkt dit goed. Ik weet ook dat er mensen zijn die het liefst alle spulletjes om zich heen hebben. Hier heb ik ook begrip voor maar voor mij zou dat te heftig zijn. Ik vind het fijn er zelf voor te kunnen kiezen wanneer ik eraan toe ben of behoefte aan heb. 

Gesprekken

Het voeren van gesprekken met mensen is lastig. Ik had het er in mijn vorige post al over maar ik wil er hier nog even extra op ingaan. De een vindt het fijn om te praten over de situatie maar een ander zwijgt er liever over. Ik maak er geen geheim van en praat er dan ook open over. Zo krijgen mensen meer begrip voor de situatie en het helpt mij bij het verwerken. Maar hoe ik erin sta weet natuurlijk niet iedereen en juist omdat iedereen anders is maakt dit het lastig.

Zo was ik laatst weer even fysiek op het werk. Vanwege Corona had ik tot dan toe online gewerkt. En dan zie je collega’s en je ziet ze denken ‘mhm zal ik iets zeggen of niet.’ Ze weten natuurlijk niet wat ik wil en wat ik aankan. En als ze dan iets zeggen of vragen dan is dat net zo lastig voor mij als voor hen. Want vragen ze het alleen uit beleefdheid en willen ze het liefst snel weer door of zijn ze oprecht geïnteresseerd en willen ze meer weten? En wat wil ik vertellen? Een en al aftasten, zo vermoeiend.

Zo vroeg een collega of ik een fijne zomer had gehad. Oké ..... interessante vraag. Ik vroeg me gelijk af of hij niet meer wist wat er gebeurd was. Dus ik antwoordde met dat het een lekkere zomer was geweest waarbij we veel gefietst hadden. Als reactie zei hij ‘oh je hebt dus wel een beetje rust gehad om het te kunnen verwerken.‘ Aha dacht ik, hij weet het dus toch nog en hij wil graag meer weten. En zo ben je dus elk gesprek aan het aftasten. 

Laatst trof ik de moeder van onze buurvrouw in de straat. Ze was op haar kleinkind aan het oppassen. Het gesprek was een beetje afstandelijk en ze keek een beetje nadenkend. Ik vroeg me af wat er was maar liet het er verder ook bij. Toen ik op het punt stond mijn wandeling voort te zetten zei ze dat ze het zo erg voor mij vond dat ons zoontje was overleden en dat dit het eerste was waar ze aan dacht toen ze me zag. Ze wist niet of ze er iets over moest zeggen maar ze vond het ook zo raar om niks te zeggen. Toen viel bij mij pas het kwartje. Daarom was het gesprek zo afstandelijk. En is dat het eerste wat mensen denken als ze mij zien? Wat heftig. Voor mij gaat het leven immers ‘door’ maar anderen zien me als de moeder van het overleden kindje.

En dan heb je nog de gesprekken met mensen die je niet kennen. Die je vragen of je kinderen hebt. Of die aan mijn moeder vragen hoeveel kleinkinderen ze heeft. Zij heeft er 2, eentje die leeft, mijn nichtje, en de ander die overleden is. Zo zeg ik ook eerlijk dat ik een zoontje heb die niet meer leeft. Voor zowel mijn moeder als mij lastige vragen. Mensen stellen zo makkelijk, zonder na te denken, de vraag of je (klein)kinderen hebt. Al een pijnlijke vraag voor mensen die wel graag kinderen willen maar het niet bij lukt maar ook pijnlijk in dit soort gevallen. Ook is het echt lastig om hierop goed te antwoorden. Je wilt niet gelijk een gesprek ‘doodslaan’ maar je wilt ook niet je kind ‘doodzwijgen’. 

Zo is een gesprek na het overlijden van een kindje dus een eeuwige dilemma. Voor de vraagsteller en voor de ander. Ik vond het heel erg vermoeiend en was dus ook wel blij met de Corona afstand. Maar waarom ik dit vooral schrijf is dus om het besef te creëren dat het voor beide partijen ingewikkeld is om zo’n gesprek aan te gaan. Geen van beide weet je wat de ander wenst en dat maakt het zo lastig. Heb hier begrip voor. 

Dans

Rouwen is dus voor mij heel dubbel. Je eigen rouwproces wat je echt zelf en alleen moet doen. Hopelijk wel met de liefde en hulp van de mensen die je nabij staan. En verder het beeld dat je zelf aan de buitenwereld wilt afgeven maar ook hoe zij het zien. Het aftasten. Een grote dans waarbij je er soms doorheen danst en soms met een grote bocht omheen. Soms val je en sta je weer op. Soms ben je uitgeput en soms denk je dat je het nooit gaat leren. Maar uiteindelijk kom je er wel. En hopelijk lukt het je die dans samen met je partner te maken. Ieder voor zich en op zijn eigen tempo maar wel samen.

Hopelijk heeft dit bericht jullie enig inzicht gegeven in de onzichtbare wereld van rouw en helpt het jullie om te gaan met je eigen rouwproces of anderen erbij te helpen.

Hebben jullie nog wensen of vragen waarover mijn volgende blogpost zou moeten gaan?