Zindelijkheidstraining vroeger en nu

Veel ouders vragen zich af wanneer ze het beste kunnen beginnen met zindelijkheidstraining. Vanaf welke leeftijd is het verstandig om te starten? Wat is de gemiddelde leeftijd waarop kinderen zindelijk worden? 

Het antwoord hierop is afhankelijk van verschillende factoren zoals culturele normen, opvoedingsfilosofieën en de tijd waarin het kind opgroeit. 

In de afgelopen eeuw zijn de methoden en ideeën rondom zindelijkheidstraining enorm veranderd. In deze blog nemen we een kijkje in de geschiedenis van zindelijkheidstraining en bekijken we hoe leeftijd, opvoedingsstijlen en culturele verschillen deze ontwikkeling hebben beïnvloed. 

In de afgelopen decennia is de gemiddelde leeftijd waarop kinderen zindelijk worden, sterk gestegen. Waar in de jaren ’40 de meeste kinderen rond hun eerste levensjaar zindelijk waren, is dat gemiddelde in de Westerse wereld inmiddels verschoven naar ongeveer 3 jaar. Dit komt door het gemak van wegwerpluiers en de opvatting dat men moet wachten tot het kind er 'klaar voor' is. In ontwikkelingslanden worden kinderen vaak eerder zindelijk, vaak al rond 12 maanden. Het latere zindelijk worden in de Westerse samenlevingen heeft ook gevolgen voor het milieu. Een kind dat wegwerpluiers gebruikt, produceert zo'n 300 kilo afval per jaar. Wegwerpluiers zijn moeilijk afbreekbaar en het duurt wel 500 (!) jaar voordat ze volledig zijn verdwenen. 

Aan het begin van de 20e eeuw werd zindelijkheidstraining op strikte en vaak rigide wijze aangepakt. Ouders kregen het advies om al rond 8 maanden de zindelijkheidstraining af te ronden. Schema’s en methoden werden nauwgezet gevolgd, waarbij dwang vaak werd gebruikt. Zo werd geadviseerd om kinderen vast te binden om ze te dwingen op het potje te blijven. In "Infant Care", een handleiding van de Amerikaanse overheid uit 1932, kregen moeders het advies om kort na de geboorte te beginnen met zindelijkheidstraining en dit rond de 6 tot 8 maanden af te ronden. Methoden zoals het gebruik van een "soap stick" of het wrijven van de buik werden vaak toegepast om de stoelgang te stimuleren. DeVries & DeVries, 1977

In deze periode veranderde de benadering van zindelijkheidstraining dankzij de opkomst van kinderpsychologie. Dr. Benjamin Spock, een invloedrijke kinderarts, introduceerde een kindgerichte benadering. In zijn boek "Baby and Child Care" (1946) moedigde hij ouders aan om naar de signalen van hun kind te kijken en zindelijkheidstraining minder rigide aan te pakken. Ouders begonnen nu later met zindelijkheidstraining, vaak rond de 18 maanden. In de jaren ’60 bracht kinderarts T. Berry Brazelton de boodschap dat ouders moesten wachten tot het kind zelf aangeeft er klaar voor te zijn. Dit idee werd al snel de dominante benadering in de Westerse wereld. Brazelton, die later betrokken was bij Pampers, promootte dit idee verder, wat hem zowel lof als kritiek opleverde vanwege zijn commerciële belangen. American Academy of Pediatrics (AAP)

Met de introductie van wegwerpluiers in de jaren '70 veranderde het ouderschap drastisch. Door het gemak van deze luiers werd zindelijkheidstraining vaak nog verder uitgesteld. Ouders wachtten nu tot hun kinderen 2 of 3 jaar oud waren. Deze verschuiving leidde tot discussie: sommigen juichten de flexibiliteit toe, terwijl anderen kritiek hadden op de latere leeftijd waarop kinderen zindelijk werden. 

In het nieuwe millennium zijn technologie en globalisering van invloed op hoe ouders omgaan met zindelijkheidstraining. Via online forums, blogs en sociale media delen ouders hun ervaringen en zoeken ze advies. Het gemiddelde moment waarop kinderen zindelijk worden, blijft stijgen naar ongeveer 3 jaar. De focus ligt tegenwoordig op responsief ouderschap, waarbij ouders de signalen van hun kind volgen en reageren wanneer het kind klaar lijkt voor deze stap. 

Zindelijkheidstraining kent een lange geschiedenis van strikte schema’s tot meer flexibele, kindgerichte benaderingen. Het is belangrijk om de diversiteit aan methoden wereldwijd te waarderen. Eén ding blijft echter onveranderd: geduld, liefde en steun zijn essentieel voor deze belangrijke stap in het leven van een kind.

Er is geen ‘juiste’ manier om zindelijkheidstraining te doen. Elk kind is uniek, en ouders mogen vertrouwen op hun instincten. Succes en veel plezier tijdens deze fase!