Verrot Spannend!

In de keuken zit mama aan de eettafel. Ze heeft leesbril op. Mama probeert een draad door de naald van de naaimachine te steken. De machine staat midden op tafel. Eromheen liggen verschillende lappen stof en stukken wit papier met stippellijntjes erop. De schildersezel staat in de hoek naast de koelkast. Ervoor staat een blauw kratje van de supermarkt vol met verfspullen. Joep en Sep lopen de keuken binnen, klaar voor een preek omdat ze de hele middag weg zijn geweest. Maar mama gebaart alleen dat ze even dichterbij moeten komen. Als ze naast de stoel staan pakt mama een meetlint en zegt Joep dat hij zijn arm uit moet steken. Daarna meet mama nog meer onderdelen van Joeps lichaam op. Hierna is Sep aan de beurt. Eerst zijn armen, dan zijn buikomtrek, vervolgens zijn rug lengte. Mama noteert alles op een kleurplaat van Joep. ‘Mama! Die heb ik voor jou gemaakt,’ zegt Joep beledigd. Hij doet woedend zijn armen over elkaar en kijkt haar boos aan. Mama ziet het niet, ze kijkt niet op van haar werk. ‘Ik vind hem ook heel mooi,’ zegt ze graait tussen de lappen stof op de tafel. De ene na de andere lap verplaatst ze, en soms belandt er een op de grond. ‘Waar is toch die schaar,’ zegt ze geïrriteerd. De stoffen zijn kleurig met verschillende patronen. Erg kleurig. Oranje, geel, rood, dat soort felle kleuren. En ook erg patronerig. Stippen, strepen, sterren en er is zelfs een lap die stippen, strepen én sterren samen heeft. Het bevalt Sep maar niets dat ze zijn maten heeft opgenomen én dat die malle stoffen daar liggen. Mama denkt toch niet dat ik een zelfgemaakt shirt ga dragen? Hij kijkt naar de krat met de schildersspullen van mama. Opeens vindt Sep het jammer dat ze niet meer schildert. Hij heeft nog liever dat verschrikkelijke schilderij aan de muur dan een trui met stippen, strepen én sterren. De stoffen doen hem denken aan de kleding uit 1987. Een paar uur geleden liep iedereen in felle kleurtjes. Zal zijn moeder er vroeger ook zo gek hebben bijgelopen? In zelfgemaakte bloesjes? En met een hoge kuif in haar pony? En opa en oma? Hoe zouden die er al die jaren geleden hebben bijgelopen? Opa heeft nu heel dun grijs haar. Hij stelt zich voor dat opa een dikke zwarte snor had en donkere lang haar. Dat lijkt hem wel heel grappig en hij begint te lachen. ‘Wat is er?’ vraagt mama. Ze kijkt op van haar werk. ‘Ik moest aan opa denken. Hoe hij eruit zag toen hij jonger was. Met een dikke snor en lang haar. Had hij dat vroeger?’ vraagt Sep aan zijn moeder. Opa en oma wonen alweer negen jaar in het buitenland. Met kerst komen ze naar Nederland en in de zomer gaan Joep en hij vaak met papa en mama bij ze op visite. Als ze tenminste niet al te ver weg zijn. Ze hebben lang rond gereden door Europa met een camper. Sinds kort hebben ze een huis in Frankrijk gekocht. Sep en Joep hopen dat ze snel eens langs kunnen. Op zolder staan wel tien dozen vol met spullen die ze hebben achtergelaten. Ieder jaar vraagt papa of hij ze mee moeten nemen maar dan begint oma altijd snel over een ander onderwerp te praten. ‘Op zolder in die dozen liggen ook fotoboeken. Ga maar even kijken ik ben toch nog even bezig,’ zegt mama. Dan juicht ze even want ze vindt eindelijk de schaar onder een stapel tijdschriften. ‘Yes!’ roept ze. Soms lijkt mama wel een kind, denkt Sep. Hij snapt ook van wie Joep zijn rare streken heeft. Niet van papa. ‘Waarom staan opa en oma’s spullen eigenlijk hier?’ vraagt Joep. ‘Oma en opa hebben toch meer kinderen. Lex woont in een veel groter huis dan wij.’ Joep denkt aan de villa in Bloemendaal van ome Lex. Oom Lex is nooit getrouwd en woont alleen in dat hele grote huis. Samen met zijn drie poedels en een papagaai. ‘Dit is hun oude huis suffie, wist je dat niet?’ zegt mama. Joep schudt zijn hoofd. Sep probeert te bedenken of hij het wist. Hij was nog heel klein toen opa en oma vertrokken. ‘Ben jij hier dan geboren mam?’ vraagt hij. Opeens beginnen er kwartjes én puzzelstukjes op hun plek te vallen…Wat dom, wat dom, denkt hij. Dat ik dat niet meteen snapte. Hij sleurt Joep mee aan zijn arm richting de deur. Joep snapt er niets van maar doet evengoed ook enthousiast. Hij is altijd wel in voor iets spannends. Terwijl ze de keuken al uit zijn horen ze mama nog verder praten. Mama legt uit dat ze in het ziekenhuis in Alkmaar geboren is. Maar dat opa en oma hier wel al woonden. Die hadden het gekocht voordat oma zwanger was. Dan lopen de jongens de trap op en verstaan ze mama niet meer. Op zolder is het stoffig en donker. Je kan er alleen komen met een klein trapje die je moet uittrekken uit het plafond. Als hij opgevouwen zit, zie je niets. Alleen een deurtje in het plafond met een haakje eraan. Daar moet je een stok met een haak in steken en dan hard trekken. Het lukt Sep maar net. Vorig jaar kon hij het nog niet. Ben ik toch gegroeid, denkt hij trots. Hij neemt zich voor zichzelf vanavond op te laten meten door papa. Papa heeft in de keukenla een rolmaat liggen. Een soort ijzeren, opgerolde liniaal. Papa druk hem dan met zijn rug tegen de muur en doet een boek plat op zijn hoofd. Dan mag hij onder het boek vandaan en de rolmaat uitrollen. Hij hoopt dat hij eindelijk groot genoeg is om in alle attracties te kunnen in Slagharen. Daar gaan ze vaak met vrienden van papa en mama heen. Vorig jaar moest hij nog in de kinderachtbaan en de vliegend olifantjes. Echt zo gênant. Zat hij daar tussen alle kleuters. Hij deed maar net alsof hij Joep begeleidde. Joep kruipt nu achter hem aan de zolder op. Hij duwt Sep in zijn rug. ‘Doe even rustig,’ moppert Sep. Straks graait hij in een spin, denkt hij rillend. Hij maait met zijn hand door de lucht. Aan een balk hangt een lampje met een touwtje. Als je eraan trekt gaat het licht branden. In het midden kan Sep nog rechtop staan maar de dozen van oma en opa staan aan de zijkant. Daar is het dak schuin. Ze kruipen er heen en maken ze een voor een open. In de vierde doos vinden ze boeken. Eerst twee receptenboeken en daarna het eerste fotoboek. Vakantie Vierhouten, staat erop. Ze leggen hem naast de doos. Het volgende boek is een geboorteboek van mama. Ze zien hun huis met de oude openhaard. Ze zien een kinderwagen in het achtertuintje met het grasveldje. Er is nog geen konijnenhok. Wel hangen de gordijntjes al voor de schuurraampjes. Ze zien oma met een baby op schoot. Oma ziet er opeens heel bekend uit, en niet omdat ze hun oma is. Ze lijkt sprekend op de mevrouw die ze vanmiddag zagen. De mevrouw die de werkmannen naar binnen riep voor de koffie. Sep voelt zijn wangen een beetje prikkelen van de schrik. Het voelt alsof er duizenden mieren over zijn nek lopen. Het derde boek, een donkerbruine, slaan ze ergens in het midden open. Er zijn twee bladzijdes vol met foto’s waarop mannen aan het werk zijn. Aan de zijkant van het huis is een stuk aangebouwd. Nieuwe keuken in aanbouw, staat er in sierlijke letters onder geschreven. Dan een foto waarop ze al de tweede verdieping boven op de keukenaanbouw hebben gemaakt. Er staat bijgeschreven: slaapkamer voor Renate.En nu is het mijn slaapkamer denkt Sep. Ze bladeren een bladzijde terug. Er zitten tussen de gewone bladzijden steeds een soort hele dunne, doorschijnende bladzijde. Om en om. Hij probeert deze niet te kreukelen. ‘Seppie!’ roept Joep dan en hij wijst met grote ogen naar de bladzijde. Sep kan alleen maar stil zitten en kijken. Op deze pagina, van een fotoboek dat al jaren op deze stoffige zolder ligt, kijken drie kinderen de camera in. Ze eten een ijsje en zitten op een bankje. Het bankje staat voor een huis. Het zijn twee jongetjes met tussen hun in een klein meisje. Het meisje heeft een teddybeertje op schoot. Hetzelfde teddybeertje stond ook al op de babyfoto’s van mama. Sep schuift met het fotoboek richting het lampje om het beter te bekijken. Een ijsje verdiend! Staat eronder. Als je heel goed kijkt zie je de schaduw van oma die de foto maakte en ernaast een kleinere schaduw. Dat moet die van Yrsa zijn. Ze bestaat dus echt. Heel even merkt Sep dat hij daar heel blij van wordt. Hij is dus niet gek aan het worden. ‘Jongens! Komen jullie eten? En neem dat fotoboek even mee, ik wil opa ook wel weer even jong zien,’ roept mama onder aan de trap. Daarna horen ze haar vloeken en de voordeur weer proberen dicht te trekken. ‘Rotding!’Joep en Sep kijken naar het fotoboek. Misschien niet zo handig als mama dit ziet, denkt Sep. Ze is vaak warrig, maar haar eigen kinderen zal ze zeker herkennen. Snel pakt hij het geboorteboek van zijn moeder uit de doos en legt het donkerbruine boek weer terug in de doos. Vlak voordat hij achterstevoren het trapje af wil gaan bedenkt hij zich. Hij kruipt terug naar de hoek met de dozen. Hij bladert weer naar de foto en pulkt hem voorzichtig van de bladzijde af. Voordat de jongens naar beneden lopen legt hij de foto onder zijn bed in zijn oude schoenendoos met Pokémonkaartjes. Hij legt hem bovenop een klein briefje. Het briefje is rafelig uit een notitieboekje gescheurd en er staat in rood potlood: tot morgen of gister, groetjes Yrsa. Hij had het gevonden vlak nadat Yrsa terug door het schimmelportaal was vertrokken. 
‘…nee mam, dat klopt niet!’ zegt mama boos en ze staat met een spiegeltje voor haar gezicht. Haar telefoon ligt op de keukentafel en uit de luispreker klinkt de stem van oma.‘Toch wel Renaat. De auto raakte je bíjna,’ zegt oma door de telefoon.Mama gaat met haar vingers langs haar hals, onder haar linkeroor. Daar waar mama’s litteken zit, weet Sep. Maar als hij dichterbij komt ziet hij alleen maar normaal vel. Zonder gekke rode lijn. Er is geen litteken te bekennen.‘Mam, ik had zeven hechtingen. Dat vertel je altijd. De auto reed achteruit en raakte mij.’ Mama krijgt tranen in haar ogen en schudt haar hoofd. ‘Liefje, ik denk dat je in de war bent,’ zegt oma’s stem sussend. ‘Bedoel je niet dat litteken op je knie? Van toen je was gevallen op schoolkamp?’ Oma klinkt een beetje wanhopig nu. Mama pakt Sep bij zijn arm en trekt hem richting de telefoon. Mama vergeet altijd dat je op de luissprekerstand niet heel dicht bij de telefoon hoeft te gaan staan. ‘Sep, had ik hier een litteken?’ vraagt zijn moeder en kijkt hem dwingend aan. Sep haalt zijn schouders op en zegt: ‘Weet ik niet mam. Denk het niet, er zit toch niks?’ Maar terwijl hij dat zegt ziet hij in zijn hoofd hoe hij het kleine meisje voor de auto wegtrok. Hoe hij heeft gezorgd dat ze niet door de auto geraakt werd. Dat hij ervoor heeft gezorgd dat mama nu geen litteken heeft. Het lijkt hem het beste dat mama dit niet te weten komt. ‘Ik weet het anders wel zeker. Denk ik…’. Mama’s ogen beginnen een beetje wazig te kijken. Ze denkt diep na. ‘Ik lag op het strand toen er een jongen op mij afkwam,’ begint ze te vertellen. ‘Hij kwam met een fles zonnebrand naar mij toe. Hij dacht dat ik aan het verbranden was in mijn nek. Maar dat was mijn litteken.’ Ze glimlacht en kijkt de jongens aan. ‘Zo heb ik jullie vader ontmoet.’ Sep en Joep knikken, ze kennen het verhaal al. Opeens grijpt mama naar haar hoofd en doet haar ogen dicht. Ze kreunt alsof ze pijn heeft. Na een halve minuut is het voorbij, kijkt ze op en lacht naar Joep en Sep. ‘Waar waren we? O, ja het eten,’ zegt ze en loopt naar de oven. Ze trekt het deurtje open en de geur van lasagne vult de keuken. ‘Anders moet je even in een van de fotoboeken kijken,’ klinkt oma’s stem nog vanuit de telefoon. ‘Daarin zit nog een foto met…’ Snel drukt Sep de telefoon uit. ‘Wat doe jij nou?’ vraagt mama verbaasd.‘Ze zei toch doei?’ zegt Sep en Joep knikt instemmend. Maar dat is omdat Sep hem stiekem een duwtje in zijn rug gaf. Mama kijkt alsof haar kinderen gek geworden zijn en schudt even met haar hoofd. Laat ook maar, lijkt ze te denken. Ze richt zich weer op het eten. Ze doet de grote ovenwanten aan en pakt de bubbelende schaal uit de oven. Sep dekt de tafel. Mama kijkt verbaasd naar de borden. ‘Heb je iemand uitgenodigd?’ vraagt ze en wijst naar het vierde bord. ‘Die is voor papa, of eet hij niet mee?’ zegt Sep. Soms moet papa wel eens overwerken en dan eet hij later. Maar meestal weet Sep dat al van te voren want dan eten ze patat of pannenkoeken. Dat vindt papa niet zo lekker dus eten ze het als hij er niet is. ‘Ach, Seppie,’ zegt mama en geeft hem een kus op zijn hoofd. ‘Grappenmaker.’ Sep voelt Joeps hand ongeduldig op zijn rug tikken. Hij kijkt om. Joep wijst naar de grote zwart wit familiefoto die boven de eettafel hangt. Sep kijkt ernaar. Hij is genomen bij een echte fotograaf waar ze samen op en bank zaten. In hun mooiste kleren. Hij ziet zichzelf, mama en Joep. Links op de foto, waar papa hoort te zitten, zit Mees de hond. ‘Sep?’ zegt Joep en Sep hoort dat hij bijna moet huilen. Sep voelt zelf ook zijn keel een beetje dicht knijpen. Hij probeert de tactiek van Joep toe te passen; hij knippert snel met zijn ogen. Dan haalt hij diep adem. ‘Kom vanavond als mama slaapt naar mijn kamer,’ fluistert Sep. ‘We moeten Yrsa vinden.’