Niet zindelijk, maar binnenkort naar de basisschool, wat nu?!

Gemiddeld worden Westerse kinderen met 2,5 jaar overdag zindelijk. Sommige kindjes zijn eerder en sommige kindjes later. De organen die de ontlasting regelen blijven door ontwikkelen tot 5 jaar en dus is het niet zorgwekkend als je kind met 4 jaar nog niet zelfstandig z’n behoefte op de wc doet. Pas na het 5e levensjaar wordt er medisch gezien gesproken over een plasprobleem. Maar als ouder maak je je natuurlijk wel zorgen! Hoe moet dat straks met de basisschool als je kind 4 wordt en nog niet zindelijk is?

Beleid

Volgens de onderwijsraad mogen basisscholen kinderen weigeren die nog niet zindelijk zijn. Het verschonen van kinderen zit niet in het takenpakket van leerkrachten. Omdat in Nederland kinderen pas leerplichtig zijn met 5 jaar, verzoeken veel scholen de ouders van kinderen die niet zindelijk zijn eerst hun kind zindelijk te krijgen, vóór het naar school te sturen.

Ook zijn er leerkrachten die de kinderen niet weigeren, maar wel weigeren te verschonen. Er wordt dan met de ouders een overeenstemming gevonden. Dit kan zijn dat iedere keer als het kind verschoond moet worden, de ouders gebeld worden, zodat zij kunnen komen om hun kind te verschonen. Een andere tijdelijke oplossing kan zijn dat ouders iemand in de arm nemen om dit voor hen te doen. Dit zorgt voor een uitzonderingspositie van het kind.

Dan zijn er nog scholen waarbij luiers geweigerd worden. Kinderen die een ongelukje hebben, moeten zelf schone kleren aan doen. Een kind wat niet zindelijk is en naar de basisschool gaat is anders dan de andere kinderen en het kan last krijgen van een verminderd zelfvertrouwen. Dit is vooral het geval bij kinderen die in een uitzonderingspositie worden geplaatst. Het is dus zaak om je kind toch zindelijk te krijgen. Hiervoor is het van belang om eerst te weten wat de oorzaak is.

Medisch

Allereerst is het zaak er achter te komen of de problemen een medische oorzaak hebben. In deze gevallen kan je kindje er natuurlijk zelf niets aan doen. Zo kan er een infectie, schimmel of blaasontsteking zijn die voor incontinentie zorgt. Dit is vaak te herkennen aan dat het kind steeds kleine beetjes urine laat lopen en dus niet met een hele opvallende natte broek rondloopt. Je kunt wat urine in een potje opvangen en naar de huisarts brengen, die het vervolgens controleert. In deze gevallen kan de huisarts medicatie voorschrijven.

Dan zijn er nog aangeboren afwijkingen aan de urinewegen die voor incontinentie kunnen zorgen. Ook zijn er kindjes die geen aandrang kunnen voelen. Je kind zal onderzocht moeten worden in een ziekenhuis door een kinderarts, waar hij een echo, een röntgenfoto en een blaasfunctieonderzoek krijgt. Hieruit blijkt of een medische ingreep noodzakelijk is, of dat een verwijzing naar een kinderbekkentherapeut voldoende is. Deze laatste zal je kind leren door middel van oefeningen het aan- en ontspannen van de bekkenbodemspier onder controle te krijgen. Mocht er een aangeboren afwijking blijken te zijn, dan mogen basisscholen je kind niet weigeren en ook luiers niet weigeren of weigeren te verschonen. Medische oorzaken voor plasproblemen komen echter heel weinig voor. De meeste problemen zijn van psychologische aard.

Hyperactief

Opvallend veel kinderen die niet zindelijk zijn, zijn hyperactief. Ze kunnen zich moeilijk concentreren en zijn vaak spontaan en impulsief. Deze kinderen zijn te druk bezig met andere dingen om er aan te denken om naar de wc te gaan. Toch weten ze vaak wel wat er van hen verwacht wordt, maar omdat ze niet aan deze verwachting kunnen voldoen, proberen ze het probleem te ontwijken. Het lijkt deze kinderen niet te hinderen dat ze in hun broek plassen, maar dit is enkel een manier om met hun probleem om te gaan. Het lastige is hoe meer druk ouders op het kind leggen om zindelijk te worden, hoe meer het kind het probleem zal gaan ontwijken. Bij deze kinderen zie je vaak dat zodra ze ouder worden en zich daardoor beter kunnen gaan concentreren, de zindelijkheid vanzelf komt. Maar voor jou als ouder is het natuurlijk lastig deze tijd rustig af te wachten. Toch is het verstandig om dit wel te doen, omdat het probleem anders alleen maar groter wordt, thuis en op de basisschool.

Ingrijpende gebeurtenissen

Het niet (meer) zindelijk zijn van kinderen kan ook een teken zijn dat ze niet zo lekker in hun vel zitten. Gebeurtenissen die door het kind als heftig worden ervaren kunnen hiervoor zorgen. Te denken valt aan gebeurtenissen zoals het welbekende nieuwe broertje of zusje, een verhuizing, maar ook ‘eenvoudigere’ dingen als nog geen vriendjes of vriendinnetjes hebben op de nieuwe basisschool. In deze gevallen is het van belang om samen met het kind de gebeurtenis een plaatsje te geven en in sommige gevallen samen op zoek te gaan naar een oplossing. Ook hier is het van belang niet te veel nadruk te leggen op de zindelijkheid, omdat hier je kind zich niet beter door zal voelen. Als je kind weer blijer wordt, komt de zindelijkheid vanzelf (weer terug).

Wc-angst

Sommige kinderen zijn bang voor de wc. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan er teveel druk vanuit de omgeving geweest zijn om zindelijk te worden. Er kan een nare gebeurtenis geweest zijn op het toilet, zoals opgesloten raken in de wc of in de wc gevallen zijn. En er bestaat ook de angst om doorgespoeld te worden of ‘naakt’ te zijn in een vreemde omgeving. In het geval van angst is het belangrijk om niet te gaan dwingen en ook de angst niet belachelijk te maken. Wat vooral helpt is om voorbeelden te geven. Dus laat je kind bij je als je zelf naar de wc gaat of als broers of zusjes, vriendjes of vriendinnetjes gaan. Daarnaast kun je van de wc een gezellig plekje maken, waar je kind graag wil zijn. Ook het comfortabel maken van de wc is hierbij een tip. Denk aan een brilverkleiner en een voetenbankje. Je kunt samen boekjes lezen over het naar de wc gaan. Het belangrijkste is dat je kind vertrouwd wordt met de wc, zodat het niet meer eng is. Dan komt de zindelijkheid er vanzelf achteraan.

Later begonnen met zindelijkheid

Dan is er nog het feit dat ouders tegenwoordig steeds later beginnen met de zindelijkheidstraining van hun kinderen. In deze gevallen was de training gewoon nog niet voltooid voordat je kind naar de basisschool gaat. Maak de training zonder al te veel druk of frustratie af.

Algemene tips

Zorg voor kleding die je kind zelf makkelijk aan en uit kan trekken, zodat het daar alvast niet om mis gaat Beloon ieder succes. Te denken valt aan een ‘high five’, positieve woorden, een sticker, etc. Negeer het als het weer misgaat en accepteer het als er een terugval is.

Een handige manier om rustig om te gaan met het misgaan, is het volgende: zoek samen met je kind een schone stapel kleding uit en leg die op een plek waar je kind bij kan. Leg uit dat als je kind in z’n broek plast, hij hier zelf kleren uit mag zoeken om aan te trekken. Leg uit waar hij zijn natte kleren moet laten (in de wasmand bijvoorbeeld). Zo heeft je kind het zelf in de hand en hoeft hij nergens om te vragen en krijgt zo ook geen gefrustreerde opmerkingen. Dit is goed voor zijn zelfvertrouwen. Daarnaast kan deze methode alsnog ervoor zorgen dat je kind zindelijk wordt, omdat sommige kinderen dit teveel ‘werk’ vinden wat teveel tijd kost waarin ze niet kunnen spelen en dan merken ze dat zelf naar de wc gaan een stuk makkelijker is.

Je kunt met de basisschool overleggen om hier dezelfde methode te hanteren. Dit zorgt er voor dat je kind niet in een uitzonderingspositie terecht komt en ook de leerkracht geen extra tijd kwijt is.

Dus als je kind nog niet zindelijk is en de basisschool nadert, onderzoek dan eerst wat de oorzaak is. Zodra je de oorzaak van het niet zindelijk zijn weet, kun je een gericht plan maken om je kindje wèl zindelijk te maken. Succes!

Heb jij ook problemen gehad met het zindelijk worden van je kind? Geef je reactie hieronder.