Jaloezie bij kinderen

Jaloezie komt vaak voor bij kinderen en vaak is het niet heel erg. Het is ook wel normaal dat je kind wel eens jaloers is. Er zijn natuurlijk momenten dat het vervelend is voor de sfeer in huis. Zo kan je kind jaloers zijn bij de geboorte van een 2e kindje, maar ook op mama of papa. Wat kun je doen als je kind jaloers is?

Jaloezie voorspelbaar voor geboorte 2e kindje

Uit onderzoek van psychologe Nóra Szabó blijkt dat jaloers gedrag bij het oudste kind te voorspellen is, nog voordat zijn broertje of zusje geboren is. Ze onderzocht bij 87 twee-oudergezinnen in Nederland hoe de verhoudingen in het gezin veranderen door de komst van een 2e kindje.

Peuters vertonen al voor de geboorte jaloers gedrag wanneer ze genegeerd worden door de ouders. De jaloezie wordt erger wanneer 1 of beide ouders aandacht wordt opgeëist door een pop, dan wanneer de aandacht van de ouders gaat naar non-sociale objecten zoals een boek. Kinderen gebruikten afleiden, troost zoeken, woede en slaan, om de aandacht van hun ouders terug te winnen.

Nóra Szabó ontdekte ook dat de mate van jaloezie tegenover op de pop iets zegt over de mate van jaloezie die het kind vertoont bij de geboorte van het broertje of zusje. Een jaar na de geboorte van het broertje of zusje waren de eerstgeborenen minder jaloers op hun broertje of zusje dan het jaar ervoor.

Dit komt wellicht doordat het kind dan inmiddels beter met z’n emoties om kan gaan. Bij ouders die aangaven een goed huwelijk en een goede band met hun kind te hebben, werd het effect van afnemende jaloezie versterkt.

Meer jaloezie bij moeders

Uit het onderzoek van Nóra Szabó bleek dat moeders meer jaloezie gedrag opriepen dan vaders. Nóra Szabó verklaart dat dit wellicht te maken heeft met het feit dat moeders dagelijks meer tijd doorbrengen met het kind. Hierdoor verwachten kinderen eerder dat zij getroost worden door hun moeder dan door hun vader. Kinderen reageren dus sterker als die aandacht uitblijft.

Jaloezie herkennen

Jaloezie is voor kinderen een moeilijke uit te leggen emotie. Daarom uiten ze zich op andere manieren. Ze maken bijvoorbeeld ruzie, vertonen agressief gedrag, pakken spullen van hun broertje of zusje af, gillen of schreeuwen, huilen. Ze vertonen soms hetzelfde gedrag als de nieuwe baby (duimen meer) of vallen op een andere manier terug in een vroeger ontwikkelingsstadium, aandacht eisen op onmogelijke momenten, trekken zich zwijgend terug.

Wat kun je zelf doen?

Een goede voorbereiding help om de jaloezie tot een minimum te beperken. Betrek je oudere kind bij de zwangerschap. Lees bijvoorbeeld boekjes om je kind te laten zien hoe de baby in je buik groeit. Je kind je kind ook een knuffel laten uitzoeken voor het broertje of zusje.

Als de baby in je buik beweegt kun je je oudere kind laten voelen aan je buik, of kijken of hij/zij de baby kan horen door een oor op je buik te leggen. Laat je oudere kind ook wat langzaam meer zelfstandig worden. Laat hem meer dingen zelf doen en til hem niet te snel meer op.

Zorg er echter wel voor dat je ook aandacht voor je oudere kind hebt als de baby er is. Zeker bij het voeden en verzorgen van de baby kan een moment van jaloezie ontstaan. Je kunt afspreken met je oudere kind dat je iets met hem gaat doen als je klaar bent met de baby. Ook kun je bij het verzorgen de oudste laten helpen met een luier pakken, flesje vasthouden, enz.

Geef geen straf voor jaloers gedrag. Hierdoor kan je kind het gevoel krijgen dat hij er inderdaad niet bij hoort en je niet van hem houdt. Hier kan je kind nog jaloerser van worden. Geef je kind geen aandacht als het zich jaloers gedraagt (behalve bij agressief gedrag). Zo leert hij dat het hem niks oplevert om zich op die manier te gedragen.

Toon begrip en geef je kind veel positieve aandacht op de momenten dat hij zich niet jaloers gedraagt. Agressief gedrag negeer je niet. Maak duidelijk dat je dit niet accepteert. Gaat je kind toch weer in de fout, geef hem dan op gepaste manier straf. Dit kan door kort en duidelijk uit te leggen waarom hij straf krijgt en dan een time-out te geven.

Hoe help je je kind erdoorheen?

Praat met je kind en toon interesse in hem. Laat zien dat je trots bent op de dingen die hij kan en prijs hem hiervoor. Laat hem zelf dingen doen zodat hij zelfstandiger wordt, hierdoor wordt het gevoel van eigenwaarde versterkt.

Probeer samen oplossingen te zoeken en stimuleer je kind om zijn emoties onder woorden te brengen. Geef je eigen fouten ook toe. Laat altijd merken dat je onvoorwaardelijk van je kind houdt!

Is je kind altijd of echt heel vaak jaloers ga dan na of er misschien meer aan de hand is. Het kan zo zijn dat hij echt te weinig aandacht krijgt, of er andere problemen spelen. Er is niks mis mee als je het zelf niet op kunt lossen en professionele hulp nodig hebt.

Toch nog jaloers?

Is de oudste nog jaloers? Probeer begrip op te brengen voor zijn situatie. Leg de situatie uit, waarom de baby wel op schoot mag en hij niet bijvoorbeeld. Je kunt dan zeggen: “De baby kan nog niet zelf zitten, jij kan dat wel al heel goed omdat jij de grote broer/zus bent. Het is heel goed van jou dat je dat al zelf kan.”

Nog meer kinderen

Vaak is het bij een 3e kind niet meer aan de orde dan je oudste of middelste kind jaloers is. De oudste is eraan gewend dan hij aandacht moet delen en de middelste heeft zijn hele leven al aandacht gedeeld met een broer of zus.

Meer weten over hoe je om moet gaan met ruziënde kinderen? Klik hier.