Onzekerheid en faalangst bij kinderen

Iedereen is wel eens angstig of onzeker over iets en dat is ook heel normaal. Sommige kinderen kennen in hun eerste jaren nog geen enkele onzekerheid, andere kleintjes durven alleen met hulp van mama of papa de glijbaan af, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn om te vallen. Vanaf een jaar of vier heeft vrijwel ieder kind zo wel zijn onzekerheden.

Onzekerheid/faalangst en naar school

Zodra een kind naar school gaat, valt onzekerheid en dan vooral de angst om iets verkeerd te doen (ook wel faalangst genoemd) meestal pas echt op. Zo komt het bij het eerste oudergesprek regelmatig voor dat de ouders van de leerkracht horen dat hun kind toch wel erg veel moeite heeft met bepaalde dingen, terwijl het kind dat thuis perfect kan uitvoeren. Ook kan het zijn dat een kind op school niets durft te zeggen, terwijl hij  thuis honderduit praat. Allemaal tekenen van onzekerheid of soms zelfs faalangst.

Twee soorten faalangst

Faalangst is te verdelen in twee soorten.

• Actieve faalangst: het kind werkt extra hard en neemt niet of nauwelijks afstand van zijn schoolwerk, waardoor hij te weinig aan ontspanning toe komt.
• Passieve faalangst: het kind is zo bang om fouten te maken dat hij of zij maar ‘niets’ meer doet. Door zich zo weinig mogelijk in te spannen kan hij zijn ouders en zichzelf niet meer teleurstellen. Leraren en ouders kunnen denken dat het kind niet slim genoeg of lui is, terwijl hij faalangst heeft.

Het ontstaan van faalangst bij kinderen

Faalangst kan om verschillende manieren ontstaan:

• Het is erfelijk, dus als één van de ouders of allebei de ouders extreem onzeker is/zijn, kan hun kind dit erven.
• Door bijvoorbeeld dyslectie.
• Door vervelende gebeurtenissen op school of thuis.
• Door de opvoeding.
• Door zijn perfectionistische karakter.

Onzekerheid/faalangst door de opvoeding

Ook al doen ouders het natuurlijk niet bewust, soms kan een kind extreem onzeker worden door zijn opvoeding. Hieronder enkele voorbeelden:

• Het kind krijgt van zijn ouders veel kritiek en weinig complimenten.
• Het kind heeft geleerd om altijd sterk te moeten zijn.
• Het kind wordt over beschermd.
• Het kind heeft thuis geleerd dat er altijd moet worden gestreefd naar perfectie.
• Het kind moet altijd snel zijn.

Symptomen van faalangst

• Maag/darmklachten
• Hartkloppingen
• Huilerig/snel geïrriteerd zijn
• Vaak hoofdpijn
• Weinig eetlust
• Zenuwachtig zijn, bijvoorbeeld trillen of veel wiebelen met de benen
• Zweten
• Hyperventilatie
• Een negatief zelfbeeld
• Agressief gedrag

Wat kan je als ouders doen tegen faalangst bij je kind?

Natuurlijk moet je kind voor een groot deel zelf zijn faalangst overwinnen, maar als ouder kan je een kind wel helpen om sterker in zijn schoenen te staan.

• Zorg voor een goede balans tussen kritiek en complimenten.
• Zeg regelmatig dat ‘fouten maken best mag’.
• Bescherm je kind niet te veel.
• Praat met je kind over zijn onzekerheden.
• Help je kind met zijn schoolwerk.
• Laat niet te duidelijk merken dat jij vindt dat hij iets niet goed kan.
• Geef je kind complimenten als hij dingen durft te doen waar hij bang voor is.
• Geef je kind wat extra rust en regelmaat en zorg voor voldoende afleiding / ontspanning.
• Leer je kind bepaalde ‘trucjes’ waardoor hij beter met zijn faalangst leert omgaan. Bijvoorbeeld voor dat proefwerk ‘even diep zuchten en tot 10 tellen’.
• Kom je er niet uit? Praat met school. De leerkracht kan dan extra rekening houden met de faalangst van je kind en het kind kan eventueel een speciale training volgen.

Heeft jouw kind last van faalangst en hoe ga jij hiermee om? Laat het weten in een reactie hieronder.

Geschreven door mama Nienke